Gönlü zengin olanın beyni daha mı mutlu?

Size belli bir ölçüde para versem ve bu paranın hepsini başkalarına bir şey almak için harcayın desem ne hissedersiniz?  Sizin ne hissettiğinizin yanında beyniniz buna ne cevap verir? Ekonomistlerin açıklamada zorlandığı bir konu olan insanların çıkarsız yardım etme eğilimi ile ilgili yapılan çalışmaların birinde neler bulunduğuna gelin beraber bakalım.

ABD ve Almanya’daki üniversitelerdeki araştırmacılar işbirliği yaparak bir çalışma ile mutluluk ile cömertlik arasındaki ilişkiye bakmışlar. Çalışmada 50 öğrenci 2 gruba ayrılmış. Deney grubuna her hafta para gönderilip başkaları için harcanması istenirken; kontrol grubuna aynı miktarda verilen parayı sadece kendileri için harcamaları istenmiş. Harcadıklarından önce ve sonraki günde mutluluk seviyelerini ölçmüşler. Bu arada katılımcıları MR aletine yerleştirip deney grubuna kendilerinin cebinden daha çok çıkacak şekilde koşulları sunup bu arada oluşan beyin aktivasyonları ölçülmüş. Örneğin, birine 18 Euroluk hediye almak için cebinden 25 Euro harcamalısın gibi.

Parayı başkası için harcayanlar daha mutlu

Davranışsal sonuçlara bakılınca kişiler başkaları için para harcadıklarında sadece kendileri için harcayanlara göre kendilerini daha mutlu hissetmişler. Bu test sonuçlarına da yansımış.

Parayı başkaları için harcayan denekler daha mutlu olup beyindeki TPJ denilen bölümde aktivasyonlar gözlemlenmiş (görseldeki kırmızı renkle gösterilmiş bölge). Bu bölge sosyal bilişsel alan olarak bilinir ve başkalarını düşündüğünüzde aktif olan bölgedir. Ek olarak ventral striatum adlı bölgedeki gözlemlenen aktivasyonlarda cömertlik ve mutluluğa bağlı olarak yorumlanmış.

Görsel I. Makalenin kendisinden aldığım bu görselde TPJ adlı bölgenin kendisi işaretlenmiş. Kırmızı olması ise bu aktivasyonun çok yüksek oranda olduğu gösteriyor.

Özetle, sonuçlar kişilerin başkalarına bir şey almayı ve kendilerine daha az harcamalarıyla mutlu olduklarını hem davranışsal hem de beyin aktivasyonlarında göstermiş oldu.

Bu bölge üstüne 4 yıl araştırma yapmış biri olarak bu alan ile mutluluk arasında doğrudan bir ilişki göremesem de çalışmayı yapan grup bunu mutluluğa bağlamış. Ben ise bunu daha çok sosyal algı ve başkalarını düşünerek hareket etmeye bağlayabiliyorum sadece.

Nature Communication dergisi gibi prestijli bir yerde yayımlanan bu çalışma ile ekonomistlerin hala üstüne kafa yordukları bir konuya deneysel veriler de eklendi diyebiliriz. Peki ama sizce insanlar neden kendilerinden feragat ederek yardım eder?

Kaynak: Park, S. Q., Kahnt, T., Dogan, A., Strang, S., Fehr, E., & Tobler, P. N. (2017). A neural link between generosity and happiness. Nature Communications, 8, 15964. http://doi.org/10.1038/ncomms15964