Türkiye Organ Nakli Vakfı’na göre organ bağışı yaşayan veya ölen bir kişinin organ ve dokularının başka hastaların tedavisi için kullanılmasına izin verilmesi demek. Türkiye’de son rakamlara göre en az 25 bin kişi organ bekliyor.
Peki insanlar neden organlarını bağışlamıyor?
- Ölüm Korkusu
Organ bağışının önündeki en büyük engellerden birisi ölümden korkmak ve onun hakkında konuşmayı tabu görmek. Çoğu kişi bu konu için kaçınma hareketi gösterir ve aksine kendisine koruma içgüdüsü ortaya çıkar.
- İnsanların beden bütünlüğünün bozulacağını düşünmesi
Organlarını bağışlamayan insanlarla yapılan bir çalışmada insanlar vücutlarını bir bütün olarak gördüklerini, obur dünyada da ruhun ve bedenin bir bütün şeklinde devam etmesi gerektiğine inanıyorlar.
- İnsanların Beyin Ölümünü Anlamaması?
Hasta yakınları, kişinin kalbinin atmasını hayatta olması için yeterli buluyorlar. Oysaki beyin ölümü gerçekleşmiş birinin hayata dönmesi mümkün değildir ve solunum cihazına bağlı olarak olarak hayatta kalır.
- Doktorlara olan güvensizlik
Yapılan bir çalışmada hastane görevlilerinden memnun kalan hasta yakınları, hastalarının ölümünden organ bağışlarken; memnun olmayan hasta yakınları ise organ bağışlamıyor.
- Doktorların çabasına dair önyargı
Organ bağışı üzerine araştırmaları olan Prof. Brian Quick gözlemlerine göre bazı insanlar doktorların organlarını bağışlamış birilerini kurtarma çabasının azalağı düşüncesi.
6. Dinen yasak olduğu yanılgısı
Birçok dinden inanan insanlar maalesef ki organ bağışının dinen uygun olmadığını düşünüyor. Oysaki dinen böyle bir engel yok. Örneğin, Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Mehmet Görmez 2013 yılında “Dini, ilmi, tıbbi ve hukuki şartlar yerine geldikten bir insana hayat vermek için organ bağışlamak candan cana giden en büyük sadakadır.” şeklinde açıklama da yapmış bulunmakta.
7. Organ bağışı fikrinden iğrenme
ABD ve İskoçya’da yapılan çalışmalarda gençlerin organ bağışı konusunda iğrenme tepkisi gosterdiğini ortaya koyuyor. Çünkü ölünce vücutlarının bir bütün halinde olmalarını istiyorlar.
Ozetle insanlar mantıksal veya duygusal sebeplerden organ bağışına destek olsalar da eyleme geçiremiyorlar.
Neler yapabileceğimize şöyle bir bakalım:
- Medyaya yine büyük bir rol düşüyor. Doktorları karalama haberleri ile doktoraları güvensiz göstermeyin. Organ mafyasının haberlerini organ bağışından daha çok ve daha baskın yaparsanız insanların organ bağışı korkularını beslersiniz.
- Bir çalışmaya göre halkın çoğunluğu organ bağışını televizyondaki şovlardan öğreniyor. Televizyondaki dizilere organ bağışı ile ilgili sahneler eklenebilir.
- İnsanların aklına ‘ee bağışladıktan sonra ne olacak’ sorusu var. Organ bağışı ile hayat kurtaran insanların kahramanlığı daha çok pekiştirilmeli . Organ bağışı yapan aile ile hayatına can gelen diğer hastaların güzel ilişkilerinin konu olduğu insan hikayelerin daha çok paylaşılması gerekiyor.
- Kişi kendi çemberinde böyle bir olaya tanık olmadan durumu kendisinden uzak sanıyor. Çeşitli seminerlerle olayın içindekiler gidip her ili gezip kendi hayat hikayelerini paylaşmalı.
- Bence derslerimizde de anlatılmalı.
- Buradan kampanya yapanlara mesajım ise organ bağışına uzak duranların her zaman mantıklı bir sebebi yok hatta daha çok duygusal, bazen irrasyonel veya korkuya bağlı yanaşmama durumunu göz önünde bulundurarak mesajlarınızı hazırlayın.
Bunun dışında aklınızda sorular varsa, Türkiye Organ Nakli Vakfı’nın çok iyi hazırlanmış bir sitesi var. Oradan da sorularınıza cevap bulabilirsiniz: http://www.tonv.org.tr/sikca-sorulan-sorular/
Psikolog Doktor Ceylan Özdem 