Sosyal medyadaki bazı kadınların aşırıya kaçmış annelik ve eş rolleri ile paylaşımlarından ve 8 Mart Kadınlar Günü’nden de yola çıkarak kadınlara kendilerinin kapasitelerinin çok daha fazla olduğunu, sahip oldukları başka noktaları da olduğunu hatırlatmak ve genç kızlarımızı bilime yönlendirmek amaçlı bu videoyu hazırladım.
Türkiye’de artan kadına şiddet olayları, erkeklerin domine ettiği iş hayatı ve dünyanın her yerinde kadınların hâlâ hak ettikleri yerde olmamasından dolayı ben de 8 Mart Kadınlar Günü’nde kadınlara aslında var olan kapisetelerini hatırlatmak için zekasıyla, azmiyle, çalışkanlılığıyla ve kararlılığıyla bilim dünyasının önde gelen Türk kadınlarını anlatmak, tanıtmak, hatırlatmak isterim.
Örneğin, 1969 yılında insanlık ilk defa Ay’a ayak bastığında arkasında imzası olan bir Türk kadınından bahsedelim. Değerli Dilhan Ezer Eryurt adlı hocamız Kendisi Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Yüksek Matematik ve Astronomi Bölümünü bitirir. Daha ilkokulda iken babası “Kızım, oku, kendini yetiştir ve memleketin için bir şeyler yap” der. ABD’de yüksek lisans yapıp kısa süreli Ankara’ya gelir doktorası tamamlar ve daha sonra tekrar kazandığı burslarla ABD’ye gider. 1969 yılında, Ay’a ilk iniş için yaptığı başarılı katkılar nedeniyle “NASA Apollo Başarı Ödülü”nü almış, 1970li yıllarında ABD Goddard Uzay Araştırma Enstitüsünde araştırmacı olarak çalışmalarda bulunmuştur. Bu sırada Enstitüde çalışan tek kadın astronom olmuştur (bakınız kaynak 1,2). Babasının hayalini geliştirip bu başarılı kariyerini Ankara ODTÜ’de Astrofizik Anabilim Dalını kurarak devam ettirir. Emekli olduktan sonra da Erzurum’da anaokulu, 100 öğrenci kapasiteli bir kız yurdu yaptırılması şartıyla eşiyle beraber bütün servetini Erzurum Milli Eğitim Müdürlüğüne bağışlar(bakınız kaynak 1,2)..
Bir diğeri Nüzhet Gökdoğan,Türkiye’nin ilk kadın gökbilimcisi ve ilk kadın dekanı unvanın taşır. Kendisi liseyi bitirdikten sonra, Milli Eğitim Bakanlığı’nın bursuyla matematik ve fizik dalında astronomi branşı üzerine Paris ve Lyon’da okumuş. Kendisi daha sonra Türkiye’ye gelip 10 TL’nin de üstünde portresi olan Prof. Dr. Cahit Arf’in ve diğer matematikçilerle birlikte Türk Matematik Derneği’ni kurmuştur.
Son zamanlara gelelim…Asuman Özdağlar kendisi Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden optimizasyon teorisi ve algoritmaları, oyun teorisi alanında çalışmaları olan bir profesördür. 2018’den Ocak ayından beri dünyanın en prestijli üniversitesi olan MIT’de Elektrik Elektronik ve Bilgisayar bilimleri bölümü başkanlığını yapıyor.
Daha da genç kuşağa gelirsek, canımız Canan Dağdeviren’den bahsetmeden olmaz. Hacettepe’de lisans, Sabancı Üniversitesi’nde ise yüksek lisansını tamamlayan ve 2015 yılında Harvard Üniversitesi Genç Akademi üyeliğine seçilen ilk Türk olan Canan Dağdeviren, giyilebilir kalp pili ve cilt kanserini teşhis eden cihaz ve saç teli inceliğindeki beyin iğnesi geliştirdi.
Bu kısa videoya adını ve çalışmalarını sığdıramadığım binlerce Türk bilim kadını var. Ben de bir bilim kadını olarak bilime, insanlığa katkısı olan çalışmalar yaparak bu listede yer almayı çok çok isterim. Eminim ki çok zor şartlar altında okuyup bilimsel çalışma yapma, yükselme hayalleri kuran yüzlerce, binlerce kız çocukları ve kadınlarımız var. Bitirirken, Sevgili kız çocukları, sevgili kadınlar, etrafınızdaki insanlar size roller biçip sizi belli bir çerçeveye yerleştirmeye çalışabilir. Kendinizi keşfedin, bilgiyle donatin, haklarınızla ve yapacağınız seçimlerinizin farkında olup, sizlere roller biçen insanlara karşı durun.
Kaynaklar:
1: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/223544
2: http://fizikciler.info.tr/index.php/13-fizikciler/79-dilhan-eryurt
Psikolog Doktor Ceylan Özdem 