Toyota’nin Beyin Takımı Washington Anıtı’ndaki Sorunu Nasıl Çözdü?

Ünlü Japon araba markası Toyota’nın eski genel mudur yardimcisi Taiichi Ohno, Toyota’daki üretim sistemini Toyota Ruhu adlı kitabında başarı ve verimlerini anlatır. Burada bilimsel bir yöntem kullanarak her soruna 5 kez neden sorusu ile yaklaştığını ve o sorulara verdiği cevaplarla derinleştirir. Ohno’nun bu tekniğini araba terimlerini ile açıklamak yerine siz Washington’da Thomas Jefferson anıtındaki sorunun asıl kaynağının hiç umulmadık bir sebepten olmasını anlatacağım.

1989 yılında Washington’da günlerden bir gün Thomas Jefferson Anıtı’ndan yaklaşık 25 kilo bir parça düşer. Bu sorun park görevlilerini harekete geçirir. Çünkü bu anıtlar ve parklar için yaklaşık 1 milyar dolarlık bütçenin 3te 1’i bu parkların bakımı için harcanıyor. Bir araya gelen uzmanlar ve Professor Donald H. Messersmith ve University of Maryland’den 2 öğrenci bu soruna çözüm ararlar. Bunu çözüm ararken şu soruları ararlarken ‘5 neden’ taktiğini kullanırlar.

Adından da belli olduğu üzere, burada 5 kez neden sorusunu sormak lazım.

1.neden sorusu: bu binanın yapısı neden bozuluyor?

1.nedene cevap: çünkü binayı temizlemek için ağır kimyasal madde kullanıyoruz .

Hemen ardından 2.neden sorusu gelir: neden ağır kimyasal madde kullanıyoruz?

2.nedene cevap: çünkü çok fazla kuş dışkısını temizlemeliyiz

3.neden sorusu: neden çok kuş dışkısı var burada?

3.nedene cevap: burada çok fazla örümcek var ve bu örümcekleri kuşlar yiyor

4.neden sorusu: bu kadar çok örümceğin burada işi ne?

4.nedene cevap: örümceklerin çok yediği bir sinek türü anıttaki tozdan dolayı burada.

5.neden sorusu: Peki bu sinek istilası neden oluyor?

5.nedene cevap: Cünkü bu anıtın akşam ışıklandırılması bölgedeki sinekleri çiftleşmek amacıyla buraya çekiyor.

Kısacası, sinekler ışık sebebiyle anıt etrafında toplanıp çiftleşiyorlar. Örümcekler sineği yemek için oradalar. Kuşlar örümcekleri yemek için oradalar. Kuşların dışkıları yüzünden temizlik işçileri ağır kimyasal madde kullanıyorlar. Kimyasal madde de anıtta hasarlara sebep oluyor.

Yani binadaki şekilsel bozukların asıl sebebinin binanın ışıklandırması olduğunu bulmuşlar. Peki çözüm olarak ne yapmışlar dersiniz? Böcekler güneş batmasına yakın bir araya geldiklerinden, güneşin batımından 1 saat sonra binanın ışıklandırmasını başlatmışlar. Böyle sinekler çiftleşmek için başka bir yere istila etmişler. Böyle %85 oranında sinek istilası azalmış. Ancak 1995 yılında turistlerin fotoğraf çekemiyoruz isyanı üzerine maalesef bu aydınlatma sisteminde eski saate dönülmüş.

Sonuç olarak, sorunları çözümü için neden-sonuç ilişkisini analiz etmek şart. Örnegin, Japon araba markası Toyota’nın eski genel mudur yardimcisi Taiichi Ohno, Toyota’daki üretim sistemini Toyota Ruhu adlı kitabında başarı ve verimlerini anlatır. Burada bilimsel bir yöntem kullanarak her soruna 5 kez neden sorusu ile yaklaştığını ve o sorulara verdiği cevaplarla derinleştirir.Bu sebepten yönettiğiniz bir projede, akademik çalışmada ya da hayatınızdaki herhangi bir psikolojik karmaşada, sorunun kökenine inmek için en az 3 tane neden sorusu sorun kendinize. Verdiğiniz cevaplar etkili çözüm bulmanızı sağlacak. Ayrıca, etrafınızda da dikkat edin yargılamak yerine merakla sorduğunuz ‘neden’ sorusunu geçiştirenlerin sorunlarla yüzleşmek istemediğini ve bir şeylerden kaçındığını, bir şeyler için acele ettiklerini göreceksinizdir.

Kaynaklar:

1. Card, A. J. (2017). The problem with ‘5 whys’. BMJ Qual Saf, 26(8), 671-677.
2. https://www.chicagotribune.com/news/ct-xpm-1995-09-01-9509010003-story.html
3. Messersmith, Donald H. 1993. Lincoln Memorial Lighting and midge study. Unpublished report prepared for theNational Park Service. CX-2000-1-0014.
4. https://www.deseretnews.com/article/96997/MONUMENT-LIGHTING-WILL-BE-DELAYED-TO-GET-THE-BEST-OF-PEST.html?pg=all
5. http://thekaizone.com/2014/08/5-whys-folklore-the-truth-behind-a-monumental-mystery/